فن چیست؟

فن مکانیکی (Mechanical Fan) ماشینی است که از آن برای تولید جریان در داخل یک سیال که معمولا گازی مانند هوا است، استفاده می شود. این کار با چرخش تعدادی پره متصل به یک هاب و شافت که توسط یک موتور و یا توربین رانده می شوند، به دست می آید. دبی فن ها از حدود ۶ الی ۶۰۰۰۰ متر مکعب در دقیقه می باشد. دمنده نام دیگر فن هایی است که در آن مقاومت جریان در سمت پایین دست فن بالا می باشد.

فن شامل یک مجموعه دوار از تیغه ها یا پره ها است که در هوا حرکت می کنند. مجموعه دوار پره ها و توپی به عنوان ایمپلر یا پروانه، روتور یا رانر شناخته می شوند. معمولا اجزای فن در داخل نوعی محفظه قرار می گیرند که ممکن است جریان هوا را به صورتی هدایت کند که مانع برخورد اشیا یا پره های فن شود و ایمنی را افزایش دهد. بیشتر فن ها به وسیله موتور الکتریکی رانده می شوند. اما منابع دیگر توان از جمله موتور هیدرولیکی و موتورهای احتراق داخلی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

فن ها، تولید جریان هوا با حجم بالا و فشار کم (هر چند بالاتر از فشار محیط) می کنند و نقطه مقابل کمپرسور هستند که تولید بالا در حجم نسبتا کم می کنند. پره فن اغلب وقتی که در معرض یک جریان هوا قرار می گیرد می چرخد و دستگاه هایی که از این قابلیت استفاده می کنند، مانند بادسنج و توربین های بادی اغلب دارای طراحی مشابه فن هستند.

اربرد ها و صنایع استفاده کننده از فن صنعتی
استفاده های بسیاری برای جریان پیوسته هوا با گازی که فن های صنعتی تولید می کنند وجود دارد،؛ از جمله احتراق، تهویه، هوادهی، جابجایی ذرات، تخلیه، خنک کاری، تصفیه هوا و خشک کردن، صنایعی که فن به آن ها خدمت می کند شامل تولید برق، کنترل آلودگی، تولید و فرآوری فلز، تولید سیمان، معدن، پتروشیمی، صنایع غذایی، برودتی و اتاق تمیز می شود.

کاربردهای انواع فن ها
از جمله کاربری های این محصول می توان به موارد زیر اشاره نمود، لازم به ذکر است که لیست زیر برخی از این موارد بوده و اصولا فن دارای کاربری های متعددی می باشد.

کنترل شرایط هوایی و آسایش حرارتی افراد
سیستم های خنک کاری خودرو و ماشن آلات
تهویه
استخراج دود
خارج کردن گرد و غبار
خشک کردن
تامین هوای آتش
انواع فن
فن ها با تیغه گردان دارای طراحی متنوعی هستند. در یک خانه می توان فن های زمینی، رومیزی، سقفی و غیره را مشاهده کرد. فن ها را می توان در سیستم های الکتریکی مانند کامپیوتر که در آنجا مدارهای داخلی را خنک می کنند و یا در لوازم خانگی مانند سشوار و بخاری پرتابل و بخاری های دیواری یافت. فن ها برای جابجا کردن هوا در سیستم های تهویه مطبوع و در موتور خودرو به کار می روند که در موتور خودرو توسط تسمه (Belt) یا بصورت مستقیم توسط موتور رانده می شود. برخی فن ها برای سرمایش استفاده می شوند اما به صورت مستقیم دما را کم نمی کنند. فن های مورد استفاده برای خنک کاری تجهیزات الکتریکی، موتورها یا ماشین های دیگر، خنک کاری را به طور مستقیم با هل دادن هوای داغ به محیط خنک تر خارج از دستگاه انجام می دهند.

فن های مورد استفاده در حرکت هوا
فن محوری (Axial Fans)
فن سانتریفیوژ (Centrifugal Fans) یا فن های شعاعی (Radial Fans)
فن های جریان متقابل (Cross Flaw Fans) یا فن های مماسی (Tangential Fans)
به طور کلی فن های محوری در جایی استفاده می شود که در آن نیاز به حجم زیادی از جریان باشد و طراحی سانتریفیوژ در جایی به کار می رود که در آن جریان و فشار بالا هر دو مورد نیاز هستند.

فن های جریان محوری
فن های جریان محوری دارای تیغه هایی هستند که هوا را مجبور به حرکت به صورت موازی یا محوری می کند که پره ها حول آن می چرخند. فن های محوری هوا را در امتداد محور فن به صورت خطی می دمند و اسم آن ها نیز از اینجا می آید. این نوع فن در کاربردی های زیادی استفاده می شوند. از فن های خنک کن کوچک برای دستگاه های الکترونیک تا فن های غول پیکر مورد استفاده در تونل های باد، فن های جریان محوری برای تهویه مطبوع و فرآیندهای صنعتی به کار می روند.